






कोरिया । गत नोभेम्बरमा इन भिट्रो फर्टिलाइजेशन (आईभीएफ) सुरु गर्दा, किम मी-एलाई यो प्रक्रियाले निकै धैर्यको परीक्षा लिनेछ भन्ने थाहा थियो – जुन उनले तीन वर्षअघि पहिलो सन्तान जन्माउँदा पनि पीडा भोगेकी थिइन्।
तर यसपटक उनलाई झस्काउने कुरा थियो प्रजनन क्लिनिकमा देखिएको “पागलपनजस्तै” भीड।
“म जनवरीमा गएको थिएँ, त्यो बेला यस्तो लाग्यो सबैले नयाँ वर्षको संकल्प बच्चा जन्माउने बनाएका छन्! रिजर्भेसन भए पनि तीन घण्टाभन्दा बढी पर्खनुपर्यो,” ३६ वर्षीया सउल निवासी किमले भनिन्।
दक्षिण कोरियाले संसारकै सबैभन्दा कम जन्मदरको सामना गरिरहे पनि प्रजनन क्लिनिकहरूको माग भने बढ्दै गएको छ – देशको जनसांख्यिक संकटबीचको एउटा उज्यालो संकेत।
सन् २०१८ देखि २०२२ सम्म, देशभर प्रजनन उपचारको संख्या लगभग ५०% ले बढेर २ लाख पुगेको छ। गत वर्ष, सउलमा जन्मिएका प्रत्येक ६ मध्ये १ बच्चा प्रजनन उपचारको माध्यमबाट जन्मिएको थियो। विशेषज्ञहरू भन्छन्, यस वृद्धिको मुख्य कारण परिवार नियोजनप्रतिको सोचमा आएको परिवर्तन हो।
“हाम्रो अहिलेको पुस्ता आफ्नै जीवनमाथि नियन्त्रण राख्न चाहन्छ,” अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयकी जेरोन्टोलोजी प्रोफेसर सारा हार्पर भन्छिन्। यो नियन्त्रण एकल महिलाले आफ्नो डिम्ब सुरक्षित राख्ने (एग फ्रिजिङ) वा दम्पतीले सन्तान नहुन थालेपछि आईभीएफमा जाने निर्णयमार्फत देखिन सक्छ।
“अघिल्लो पुस्तामा सन्तान हुने नहुने कुरा भाग्यमा छ भन्ठानिन्थ्यो, अहिले कोरियाली महिलाहरू आफूले जीवनको योजना बनाउन चाहन्छन् भनेर खुलेर भन्छन्।”
यो परिवर्तन कोरियाली सरकारका लागि सकारात्मक संकेत हो। देशको जनसंख्या वृद्धिदर जोगाउने प्रयासमा सरकारले विभिन्न योजना अघि सारेको छ। अहिले दक्षिण कोरियामा प्रत्येक पाँच जनामध्ये एक जना ६५ वर्षभन्दा माथिका छन्, र देशको कुल जनसंख्यामा बच्चाहरूको अनुपात कहिल्यै यति कम भएको थिएन।
सन् २०१८ मा जन्मदर ०.९८ थियो, जुन २०२० मा ०.८४ मा झर्यो, र २०२३ मा ०.७२ मा घट्यो – यो विश्वकै न्यूनतम हो। यदि यही प्रवृत्ति यथावत् रह्यो भने, विशेषज्ञहरू चेतावनी दिन्छन् कि हालको ५ करोड जनसंख्या ६० वर्षमा आधा घट्न सक्छ।
तर, २०२४ मा जन्मदर थोरै बढेर ०.७५ पुगेको छ – नौ वर्षपछिको पहिलो वृद्धि। “यो सानो वृद्धी हो, तर अर्थपूर्ण छ,” कोरिया डेभलपमेन्ट इन्स्टिच्युटका प्राध्यापक सुल्की चोई भन्छिन्।
यद्यपि, यो स्थायी परिवर्तन हो कि क्षणिक उछाल मात्रै, भन्न अहिले कठिन छ। दक्षिण कोरियाको जन्मदर अझै विश्वको औसत २.२ भन्दा निकै तल छ। तर धेरैजसो विशेषज्ञहरू सावधानीसाथ आशावादी देखिन्छन्। “यदि यो प्रवृत्ति निरन्तर रह्यो भने दीर्घकालीन परिवर्तनको संकेत हुन सक्छ,” चोई भन्छिन्। “हामीले युवा पुस्ताको विवाह र बाबुआमा बन्ने सोचमा आएको परिवर्तनलाई ध्यानपूर्वक हेर्नु आवश्यक छ।”
सन्तानप्रतिको सोचमा परिवर्तन
वर्षौंदेखि बच्चा जन्माउने कुरा पार्क सु-इनका लागि प्राथमिकतामा थिएन। उनी बिहान ४ बजेसम्म काम गर्ने व्यस्त कार्यशैलीमा थिइन्। “कम्पनीमा अनगिन्ती ओभरटाइम थियो, बच्चाको कुरा त सोच्न पनि सकिँदैनथ्यो,” ३५ वर्षीया पार्क भन्छिन्।
तर विवाहपछिका दुई वर्षमा धेरै कुरा परिवर्तन भए। उनले समयमै काम सकिने नयाँ जागिर पाइन् र साथीहरूको बच्चा हेर्दा सन्तानको विचार डर लाग्दो लाग्न छाड्यो। “पति आफैंले गर्भावस्था र सुत्केरीबारे अध्ययन गर्न थालेपछि, हामीले सँगै यो सम्भव छ भन्ने आत्मविश्वास पलायो,” उनले भनिन्।
तर जब उनीहरूलाई सन्तान हुन गाह्रो भयो, तब उनीहरू पनि प्रजनन उपचारतर्फ गए। धेरैजना यही बाटो समातिरहेका छन्, र यो क्षेत्र २०३० सम्म २ अर्ब डलरभन्दा बढीको मूल्यको हुने अनुमान छ। “यो संकेत हो कि महिलाहरू अझै पनि सन्तान जन्माउने चाहना राख्छन् तर उनीहरूका अगाडि बाधाहरू छन्,” वाशिङ्टन डीसीस्थित पपुलेशन रेफरेन्स ब्युरोकी अध्यक्ष जेनिफर स्किउब्बा भन्छिन्।
“मुख्य कुरा के हो भने मानिसहरू आफ्नो इच्छाअनुसार सन्तान जन्माउन सकिरहेका छैनन्।” bbcnews