भेटियो ‘महासागरयुक्त’ पृथ्वीजस्तै ग्रह, जीवनको सम्भावनाले वैज्ञानिक समुदाय चकित !
मंगलबार, असार १७, २०८२ |
बिहान ८:०५ बजे
काठमाडौं । खगोलशास्त्रीहरूले हालै एक अनौठो ग्रह पत्ता लगाएका छन्, जुन पृथ्वीबाट करिब १०० प्रकाश वर्ष टाढा अवस्थित छ । यो ग्रह TOI-1452 b नामले चिनिएको छ र यसले वैज्ञानिक समुदायमा ठूलो उत्सुकता र चासो जन्माएको छ ।
प्रारम्भिक अध्ययन अनुसार, यो ग्रहको सतह करिब ३० प्रतिशत पानीले ढाकिएको हुन सक्ने सम्भावना छ — जुन खगोल विज्ञानमा पहिलो पटक पत्ता लाग्न लागेको ‘महासागरयुक्त ग्रह’ हुनसक्छ ।
बिज्ञापन
अझ रोचक कुरा के भने, यो ग्रह त्यस्तो स्थानमा अवस्थित छ, जहाँको तापमान र अन्य भौतिक–रासायनिक अवस्था अनुसार पानी तरल अवस्थामा रहन असम्भव मानिन्छ । तर TOI-1452 b ले विज्ञानले बनाएको परम्परागत सोचलाई चुनौती दिँदैछ । यसको सानो घनत्व, ताराबाट प्राप्त हुने ताप र यसको आकारबीचको तालमेलले यसलाई अद्वितीय बनाएको छ ।
वैज्ञानिकहरूका अनुसार, यो ग्रह तरल पानी वा बरफका विभिन्न तहहरूले बनेको हुनसक्छ — जस्तै, ग्यानीमेड वा एन्सेलाडस नामक चन्द्रमाहरूमा लुकेको महासागरजस्तै । यो ग्रह ड्रेको नक्षत्रमा अवस्थित भएकाले जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपद्वारा अध्ययनको लागि उपयुक्त लक्ष्य मानिएको छ । वैज्ञानिकहरूले अब यसको वायुमण्डल अध्ययन गरी जीवनका सम्भाव्य संकेतहरू खोज्ने तयारी गरेका छन् ।
TOI-1452 b लाई ‘सुपर-अर्थ’ को रूपमा वर्गीकृत गरिएको छ, किनभने यसको व्यास पृथ्वीभन्दा ७० प्रतिशत ठूलो र यसको गुरुत्वाकर्षण शक्ति (मास) पाँच गुणा बढी छ । तर यसको घनत्व चट्टान वा धातुयुक्त ग्रहजस्तो छैन । यसमा ठुलो मात्रामा पानी हुन सक्ने अनुमानलाई बल दिन्छ ।
एक रोचक तथ्य के छ भने, यो ग्रहले आफ्नो ताराको एक परिक्रमण (एक वर्ष) गर्न मात्र ११ पृथ्वी दिन लिन्छ । तर यसले चिसो रातो बौना तारालाई परिक्रमण गर्ने भएकाले, अत्यधिक नजिक हुँदाहुँदै पनि त्यहाँ तरल पानी हुन सक्ने सम्भावना बनिरहेको वैज्ञानिकहरूको भनाइ छ ।
वैज्ञानिकहरू अझै निश्चित छैनन् कि यसमा पानी साँच्चिकै छ वा छैन, तर उनीहरूको प्रारम्भिक विश्लेषणले TOI-1452 b लाई पृथ्वी जस्तै विशेषताहरू भएको पहिलो ग्रहको रूपमा अघि सारेको छ । यदि यो ग्रहमा जीवन टिक्न सक्ने अवस्था पाइएको खण्डमा, यो खोज हाम्रो आकाशगंगामा जीवनयुक्त ग्रहहरूको सम्भावित सङ्ख्या निकै धेरै हुन सक्ने कुराको प्रमाण बन्न सक्छ ।
TOI-1452 b: हाम्रो भाइबहिनी जस्तै ग्रह?
वैज्ञानिकहरूले मजाकमै यो ग्रहलाई “हाम्रो पृथ्वीको ठूली दिदी” भन्न थालेका छन् — पृथ्वी जस्तै, तर अझ विकसित र शायद कम द्वन्द्वयुक्त सभ्यता सहितको सम्भावित संसार !
यसो हुँदा, अबको ठूलो प्रश्न — के हामी ब्रह्माण्डमा एक्ला छैनौं? TOI-1452 b ले यसको उत्तर दिन सक्ने सम्भावना बनाउँदैछ।
मंगलबार, असार १७, २०८२
