






काठमाडौं । सेयर बजारमा बल्ल सकारात्मक माहोल देखिन थालेको छ । नेप्से सूचकसहित कारोबार रकम बढ्न सुरु गरेको छ । मंगलबार नेप्से सूचक २६.२४ विन्दुले बढेर २६७९.३४ अंकमा आएको छ । १० अर्ब १६ करोड रुपैयाँभन्दा बढीको सेयर कारोबार भएको छ । २ वटा कम्पनी सकारात्मक सर्किट लेबलमा कारोबार भएका छन् । फाइनान्स समूहमा सबैभन्दा बढी तेजी आएको छ । वाणिज्य बैंक समूह पनि बढेको छ ।
केन्द्रीय बैंकले आज सार्वजनिक गरेको तथ्यांक अनुसार अर्थतन्त्रका सूचकहरु सकारात्मक हुँर्दै गएका छन् । बाह्य अर्थतन्त्रका सूचकहरु त निकै मजुबत देखिएका छन् । अब आन्तरिक अर्थतन्त्रका सूचकहरु पनि सकारात्मक बन्दै जाने संकेत भने देखिएको छ । यसले पनि बजारमा माहोल ल्याउन भूमिका खेल्ने देखिन्छ ।
आधारभूत पक्ष सबल रहेका, लाभांश दिन सक्ने मीड र हाई क्यापका कम्पनीहरु पनि विस्तारै चल्न सुरु हुने संकेत देखिएको छ । आधारभूत अवस्था (फन्डामेन्टल) बलिया भएका कम्पनीहरु चल्न थाल्यो भने त्यो समग्र सेयर बजारकै लागि राम्रो हुनेछ । यसबाट बजारको वृद्धि र विकास फराकिलो हुने अनुमान गर्न सकिन्छ । सेयर बजारको बुल रन अवधि पनि लामो हुन सक्ने यसबाट विश्लेषण गर्न सजिलो हुन्छ ।
असार लाग्नै लाग्दा सेयर बजारमा केही रौनकता थपिने संकेतहरु देखिन थालेको हो । किनभने असार, साउन तथा भदौ लगायतका महिनाहरु सेयर बजारको प्रमुख सिजनका रुपमा समेत चिनिन्छन् । त्यसमा पनि यसपटक बजारले निकै लामो समय साइडवेजमा बिताइसकेको छ । यसआधारमा पनि नेप्सेले गति लिन विलम्ब भइसकेको जानकारहरु बताउँछन् ।
नीतिहरुले सपोर्ट गर्दै जाँदा पनि सेयर बजार निकै लामो समयसम्म रुमलिएको थियो । तर बजार २६ सयको मनोवैज्ञाकि तहबाट तल झर्न भने मानेन् । पटकपटक यो लेबलमा आएपछि नेप्से माथितिरै फर्किने गरेको देखिन्छ । यसपटक पनि यही तह आसपासमा आएर नेप्से माथितिर लागेको छ, जुन सकारात्मक संकेत हो । तर पनि केही दिन नबढी बजारको साइडवेज ट्रेन्ड सकिएको हो वा होइन भनेर ठोकुवा भने गर्न मिल्दैन ।
केही दिनसम्म लगातार सूचकका साथमा कारोबार रकमसमेत बढोत्तरी हुँदै गयो भने बजार वृद्धिका बारेमा थप सकारात्मक धारणा बनाउन सकिनेछ । गत वर्ष पनि असार–साउनकै समयमा बजार छलाङ मारेको थियो । त्यसयता भने बजार साइडवेजमै बस्यो । यो वर्ष पनि यही समयमा बजार बढ्ने आशामा धेरै लगानीकर्ता बसिरहेको पाइन्छ ।
नीतिनियम सहज हुँदै गएको छ । बैंकिङ प्रणालीमा अधिक तरलता छ । ब्याजदर सस्तो छ । लगानीका अन्य क्षेत्र संकुचित छन् । यस्तो अवस्थामा अर्थतन्त्र सुधारको प्रस्थान विन्दु सेयर बजारबाटै हुने विश्लेषणहरु भइरहेका छन् । बजारले पनि पछिल्ला दिनहरुमा यस्तै संकेत देखाइरहेको छ । यद्यपि, सेयर आपूर्ति ठूलो छ । त्यस अनुसारमा माग सिर्जना गर्नका लागि आम लगानीकर्ताको मनोबल उच्च हुन सक्नुपर्छ ।
बजारमा नयाँ लगानीकर्ताको प्रवेश हुनुपर्छ । पुरानाको पनि क्रय क्षमता बढ्नुपर्ने हुन्छ । यसका लागि केन्द्रीय बैंकले कर्जा लिने प्रक्रिया पनि सहज हुनुपर्छ । अहिले कर्जा लिन पनि प्रक्रियागत झन्झट बढी छ । त्यसमा सहजीकरण हुनुपर्ने लगानीकर्ताहरुले माग गरिरहेका छन् । आगामी मौद्रिक नीतिबाट यस्ता समस्या र अवरोधहरुलाई खुकुलो बनाइएमा सेयर बजार अघि बढ्नेमा विश्वस्त हुन सकिने जानकारहरु बताउँछन् ।
बजार बुलिस हुनुका लागि नीतिगत अवरोध हट्नुपर्ने हुन्छ । सहज तरिकाले सस्तो ब्याजदरमा सेयर धितो कर्जा पाउनुपर्छ । यस्तै, संस्थागत र ठूला लगानीकर्ताको प्रवेश हुन जरुरी देखिन्छ ।
यसैगरी, सूचीकृत कम्पनीहरुको मुनाफा र लाभांश क्षमता विस्तार आवश्यक हुन्छ । अर्थतन्त्रले पनि गति लिंदै जानुपर्ने देखिन्छ । यति हुन सकेमा सेयर बजारले अर्थतन्त्रको वास्तविक प्रतिनिधित्व पनि गर्न सक्नेछ ।
समग्र बजारमा तेजी आउनका लागि आधारभूतरुपमा सबल अवस्था रहेका, लाभांश वितरण क्षमता राम्रो रहेका कम्पनीहरु अघि बढ्नुपर्ने हुन्छ । तर अब विस्तारै यस्तो माहोल आउन सक्ने लगानीकर्ताले अनुमान लगाइरहेका छन् ।
धेरै नीतिगत अवरोधहरु हटिसकेको भए पनि बैंक–वित्तीय संस्थालाई अल्पकालीन कारोबार गर्न दिने व्यवस्था र व्यक्तिगततर्फ सेयर धितो कर्जाको सीमा भने अझै खुला गरिएको छैन । आगामी मौद्रिक नीतिबाट यी समस्या पनि समाधान हुने विश्वास लगानीकर्ताहरुले लिएको पाइन्छ ।
वित्तीय प्रणालीमा अधिक तरलता भए पनि कर्जा लिएर त्यसलाई प्रयोग गर्न सक्ने सामथ्र्य धेरैको छैन । कर्जा लिन सक्ने क्षमतामै ह्रास आएपछि प्रणालीमा अधिक तरला भए पनि त्यो अहिलेसम्म अपेक्षा अनुसार सेयर बजारमा आउन सकेको छैन ।
त्यसो त केन्द्रीय बैंकले हालैमात्र ठूला कर्जाका लागि जोखिमभार कम गरेकाले अब विस्तारै ठूला तथा संस्थागत लगानीकर्ताहरुले सेयर धितो कर्जा लिनेक्रम बढाउने अनुमानहरु भइरहेका छन् । बैंक ब्याजदर निकै तल्लो विन्दुमा झरेको छ । यतिबेला बैंकमा निक्षेप राखेर खासै ब्याज आउने अवस्था छैन । यसकारण निक्षेपकर्ताहरु विकर्षित भइरहेको देखिन्छ ।
सेयर कर्जा बढ्दै गएको बैंकरहरुले बताएका छन् । केन्द्रीय बैंकको तथ्यांकले पनि यसलाई पुष्टि गरिसकेको छ । कर्जा लिएर सेयरमा लगानी गर्नेहरु बढ्दै जाँदा बजारमा सेयरको माग पनि बढ्ने र त्यसले समग्र सूचकलाई माथि लैजान सहयोग गर्ने विश्लेषण गर्न सकिन्छ ।
यस दिन ३ सय ११ कम्पनीको २ करोड ३६ लाखभन्दा बढी कित्ता सेयर कारोबार भएको छ । ५८ करोड ४९ लाख रुपैयाभन्दा बढीसहित कारोबार रकममा एचआइडीसीएल प्रमोटर अग्रस्थानमा आएको छ । यसैगरी, दोस्रो र तेस्रो स्थानमा क्रमशः अरुण काबेली हाइढ्रोपावर र राधि विद्युत कम्पनी परेका छन् ।