स्पेन । युरोपेली इतिहासको सन्दर्भमा एउटा अत्यन्तै चकित पार्ने खोज सार्वजनिक भएको छ।
स्पेनको उत्तरी भागका नदीहरूको तलतिर टनौँ सुन रहेको तथ्य हालै पत्ता लागेपछि इतिहासविद् र अनुसन्धानकर्ताहरूबीच नयाँ बहस सुरु भएको छ।
यो खोज केवल आर्थिक मूल्यसँग मात्र सम्बन्धित नभई युरोपको एक महत्वपूर्ण ऐतिहासिक कालखण्डको पुनर्मूल्याङ्कनसँग पनि जोडिएको छ।
अस्टुरियास क्षेत्रको नालवेगास (Nalwegas) अहिले शान्त पहाडी इलाका भए पनि यसको इतिहास सुन खानीसँग गहिरो रूपमा जोडिएको छ।
यही ऐतिहासिक पृष्ठभूमिले अहिले पुनः अनुसन्धानकर्ताहरूको ध्यान तानेको छ। सामान्य देखिने नदीको पानीमुनि सुनका अंश भेटिनुले स्पेनको ऐतिहासिक सम्पत्तिप्रति चासो बढाएको छ।
पुरातात्त्विक अध्ययनअनुसार रोमन साम्राज्यले अस्टुरियास, गालिसिया र लियोन क्षेत्रमा सुनको व्यापक उत्खनन गरेको थियो। रोमनहरूले प्रयोग गरेको ‘रुइना मोन्तियम’ (ruina montium) नामक जल-आधारित प्रविधिबाट पहाड भत्काएर सुन निकाल्ने गरिन्थ्यो। नालवेगास नदीमा भेटिएका अवशेषहरूले पानीमुनि लुकेका सुनका भण्डार रहेको अनुमानलाई पुष्टि गरेका छन्।

यस खोजले स्पेन रोमन साम्राज्यका लागि कति महत्वपूर्ण आर्थिक केन्द्र थियो भन्ने तथ्यलाई पुनः उजागर गरेको छ। हाल ठूलो स्तरमा सुन खानी सञ्चालन नभए पनि पुरातात्त्विक अनुसन्धानले युरोपमा सुनको वास्तविक भण्डारबारे धारणा बदल्न थालेको छ।
नालवेगास नदीको सुन केवल सम्पत्तिको प्रतीक मात्र होइन, स्पेनको ऐतिहासिक पहिचानसँग पनि जोडिएको छ। यी नदीहरू रोमन साम्राज्यको आर्थिक मेरुदण्ड बनेको स्पेनको सम्झना दिलाउँछन्।
आधुनिक पुरातत्त्वले लुकेको इतिहास उजागर गर्दै गएको यो घटनाले विगत अझै पनि वर्तमानमा कसरी प्रभाव पारिरहेको छ भन्ने स्पष्ट देखाउँछ।
स्पेनको भूमिमा अझै पनि सुनौलो इतिहासका चिन्हहरू बाँकी छन्, जसको प्रभाव देशको सीमाभन्दा बाहिरसम्म फैलिएको छ।
