चन्द्रमाको माटोबाट चिनियाँ वैज्ञानिकले बनाए अक्सिजन र पानी
बिहिबार, साउन २२, २०८२ |
बिहान १०:३० बजे
चाङुए–६ अवतरण यान चन्द्रमाको सतहमाथि स्थिर रूपमा अवतरण गर्दै ।
चीन । चन्द्रमामा बसोबासको सम्भावनालाई परिवर्तन गर्न सक्ने एक महत्त्वपूर्ण प्रगतिमा, चिनियाँ वैज्ञानिकहरूले चन्द्रमाको माटोबाट पानी निकाल्ने र त्यसलाई अक्सिजन तथा इन्धनका लागि आवश्यक रसायन उत्पादन गर्न प्रयोग गर्ने प्रविधि विकास गरेका छन्।
यसले पृथ्वीबाट जीवनका लागि आवश्यक स्रोतहरू चन्द्रमामा पुर्याउने आवश्यकतालाई नाटकीय ढंगले रूपमा घटाउनेछ।
बिज्ञापन
यो अनुसन्धान सेलप्रेसको जुली जर्नलमा जुलाई १६ मा प्रकाशित भएको हो। यसले देखाउँछ चन्द्रमाका स्रोतहरू प्रयोग गरेर अन्तरिक्षयात्रीका लागि “साना जीवन समर्थन प्रणालीहरू” निर्माण गर्न सकिन्छ-जुन दीर्घकालीन मानव उपस्थिति स्थापनाको लागि सधैं चुनौती रहँदै आएको छ।
“हामीले चन्द्रमाको माटोमा रहेको ‘जादू’ पूर्ण रूपमा कल्पना गरेका थिएनौं,” चीनको हङकङ, शेन्जेन्स्थित चाइनीज युनिभर्सिटीकी अनुसन्धानकर्ता लु वाङले भनिन् । उनका अनुसार सबैभन्दा ठूलो आश्चर्य भनेको चन्द्रमाको माटोबाट पानी निकाल्ने प्रक्रियालाई सूर्यको प्रकाश (फोटोथर्मल उत्प्रेरकको माध्यमबाट) प्रयोग गरी अन्तरिक्षयात्रीहरूले सास फेर्दा उत्सर्जन गर्ने कार्बन डाइअक्साइडलाई अक्सिजन र इन्धनको कच्चा पदार्थमा रूपान्तरण गर्ने प्रविधिसँग एउटै चरणमा जोड्न सफल हुनु हो।
“यस प्रविधिले ऊर्जा प्रयोगको दक्षता बढाउँछ र चन्द्रमामा आवश्यक पर्ने पूर्वाधारको जटिलता घटाउँछ,” वाङले बताइन्।
चीनको चाङ’ए-५ मिसनबाट ल्याइएको माटोको पछिल्लो विश्लेषणले पानी युक्त खनिजहरूको उपस्थिति पुष्टि गरेको छ, जसले भविष्यमा चन्द्रमामा स्रोतहरू उपयोग गर्न सकिने आशा दिएको छ।
अघिल्लो प्रविधिहरू धेरै चरणहरूमा आधारित र ऊर्जा खर्चिलो थिए, जसले कार्बन डाइअक्साइड पुनःप्रयोग गरेर आवश्यक वस्तुहरू जस्तै इन्धन बनाउन सक्दैनथ्यो।
चिनियाँ टोलीले विकास गरेको प्रविधिले चन्द्रमामा प्रशस्त पाइने कालो खनिज इल्मेनाइट-जसले पानी सम्हाल्न सक्छ-र सूर्यको प्रकाशको उपयोग गर्ने फोटोथर्मल रिएक्टरमार्फत नयाँ दक्षता ल्याएको छ। यसले पानी र प्रकाश दुबैको प्रयोग गरेर प्रक्रिया सरल र दिगो बनाएको छ।
तर चुनौतीहरू बाँकी नै छन्: चन्द्रमाको कठोर वातावरण, विभिन्न प्रकारका माटो संरचना, तीव्र विकिरण र अनिश्चित तापमान परिवर्तनहरूले अझै समस्या उत्पन्न गरिरहेका छन्।
त्यस्तै, प्रविधिको वर्तमान क्षमता चन्द्रमामा पूर्ण रूपमा आत्मनिर्भर जीवन समर्थन गर्न पर्याप्त छैन, र अन्तरिक्षयात्रीहरूको सासबाट आउने अक्सिजनको मात्राले आवश्यक पानी र अक्सिजन उत्पादनको लागि पुग्दैन।
चिनियाँ टोलीले स्वीकार गरेको छ कि “यी प्राविधिक चुनौतीहरू पार गर्नु र यस प्रविधिको विकास, सञ्चालन तथा तैनाथीकरणमा लाग्ने उल्लेखनीय खर्च व्यवस्थापन गर्नु चन्द्रमामा दिगो रूपमा पानीको उपयोग र अन्तरिक्ष अन्वेषण सफल बनाउनका लागि अत्यावश्यक हुनेछ।”
यद्यपि, उनीहरूको यो कामले चन्द्रमामा दीर्घकालीन मानव उपस्थितिलाई सम्भव बनाउने दिशामा एक साहसी कदम चालेको छ।
अहिलेसम्मको सबैभन्दा ठूलो बाधा भनेको चन्द्रमामा बसोबासका लागि आवश्यक पानी र इन्धन पृथ्वीबाट लैजाँदा लाग्ने अत्यधिक खर्च र जटिलता हो।
पृथ्वीबाट चन्द्रमामा एक ग्यालोन (लगभग ३.८ लिटर) पानी पुर्याउन झण्डै ८३,००० अमेरिकी डलर लाग्छ। यस्तो अवस्थामा कुनै पनि चन्द्र आधारलाई दीर्घकालीन रूपमा सञ्चालनमा ल्याउनु असम्भवजस्तै हुने देखिन्छ।
शनिबार, साउन २४, २०८२
शुक्रबार, साउन २३, २०८२
