






काठमाडौं। पृथ्वी आगामी केही हप्ताहरूमा आफ्नो कक्षमा सामान्यभन्दा छिटो गतिमा घुम्ने छ। जसले गर्दा केही दिनहरू असामान्य रूपमा छोटा हुनेछन्।
जुलाई ९, जुलाई २२ र अगस्ट ५ मा चन्द्रमाको स्थितिले पृथ्वीको गुरुत्वाकर्षणलाई असर गर्नेछ र ती दिनहरू सामान्यभन्दा १.३ देखि १.५१ मिलिसेकेन्ड छोटा हुनेछन्।
पृथ्वीमा एक दिन भन्नाले हाम्रो ग्रहले आफ्नो अक्षमा पूर्ण रूपमा घुम्न लाग्ने समयलाई जनाउँछ – करिब ८६,४०० सेकेन्ड, वा २४ घण्टा। तर पृथ्वीको गुरुत्वाकर्षणलाई धेरै कुराहरूले असर गर्छन्, जस्तै सूर्य र चन्द्रमाको स्थिति, पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्रमा हुने परिवर्तन, र ग्रहमा द्रव्यमानको सन्तुलन।
हाम्रो ग्रहको सुरुवाती दिनहरूदेखि नै पृथ्वीको घुम्ने क्रम बिस्तारै ढिलो हुँदै आएको छ, दिनहरू छोटा भइरहेका छन्। अनुसन्धानकर्ताहरूले पत्ता लगाएका छन् कि लगभग १ अर्बदेखि २ अर्ब वर्ष अगाडि, पृथ्वीको एक दिन मात्र १९ घण्टा लामो थियो। यसको सम्भावित कारण चन्द्रमा पृथ्वीको नजिक हुनु थियो, जसले गर्दा त्यसको गुरुत्वाकर्षण बल अहिलेको तुलनामा बढी थियो र पृथ्वी अझ छिटो घुम्थ्यो।
त्यसपछि, जब चन्द्रमा बिस्तारै टाढा हुँदै गयो, औसत रूपमा दिनहरू लामो हुँदै गए। तर पछिल्ला वर्षहरूमा वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीको घूर्णनमा भिन्नताहरू देखेका छन्। सन् २०२० मा वैज्ञानिकहरूले पत्ता लगाए कि पृथ्वी १९७० को दशकदेखि मापन सुरु भएयता भन्दा बढी छिटो घुमिरहेको थियो, र जुलाई ५, २०२४ मा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा छोटो दिन मापन गरिएको थियो, जुन दिन २४ घण्टाभन्दा १.६६ मिलिसेकेन्ड छोटो थियो।
यी परिवर्तनहरू सामान्य हुन्, तर पछिल्लो अनुसन्धानले देखाएको छ कि मानव गतिविधिले पनि पृथ्वीको घुमाइ असर पारिरहेको छ। नासाका अनुसन्धानकर्ताहरूले गणना गरेका छन् । हिउँ र भू-जलको स्थानान्तरण, जुन जलवायु परिवर्तनसँग सम्बन्धित छ, त्यसले सन् २००० देखि २०१८ सम्म हाम्रा दिनहरूको लम्बाइ प्रति शताब्दी १.३३ मिलिसेकेन्डले बढाएको छ।